Aquilonia, czyli półtajna organizacja przedwojenna. Poznaj jej historię!

0
0
0
/

O tej organizacji nie sposób milczeć. Mija właśnie sto lat od powstania Aquilonii, czyli półjawnej organizacji studenckiej w okresie międzywojennym. W 1994 roku odrodziła się. Jej członkami byli m.in. znany publicysta narodowy Wojciech Wasiutyński i poseł Stronnictwa Narodowego Zbigniew Stypułkowski.

 

Polska Korporacja Akademicka Aquilonia została założona w Warszawie dnia 9 marca 1915 r. przez 11 studentów SGGW (ówczesne Kursy Przemysłowo-Rolnicze prof. J. Mikułowskiego-Pomorskiego). Jednym z założycieli był Adam Doruchowski, syn założyciela ryskiej Arkonii, który został pierwszym Prezesem K!. Przyjęto dewizę Korporacji: "Omnia pro Patria" oraz barwy: błękitną i białą. Działalność miała charakter półjawny, nie noszono dekli (czapek), a tylko bandy (wstęgi) w barwach Korporacji. Mimo przeciwności stan osobowy w niedługim czasie rozrósł się do stanu 24 comilitonów. Czynna działalność nie była jednak długotrwała. W czasie wakacji 1915 r. wojska niemieckie wkroczyły do Warszawy, przyczyniając się do rozproszenia Korporacji. Wielu comilitonów wyjechała wraz z Rosjanami na wschód. Później znajdujący się tam Aquiloni włączyli się do walki w Polskich Korpusach na Wschodzie. Większa grupa Aquilonów służyła w I Korpusie gen. Józefa Dowbor Muśnickiego. Jeden z nich - Władysław Drecki - ginie w bitwie pod Kaniowem. Inni w między czasie ukończyli studia. Po powrocie w latach 1918/1919 do kraju na uczelnie działalność Aquilonii nie została wznowiona. Sytuacja odrodzonej Polski spowodowała, że znów trzeba było ruszyć na front bronić niedawno odzyskanej niepodległości.

 

W dniu 4 listopada 1921 r. grupa byłych uczniów Gimnazjum im. J. Zamoyskiego w Warszawie zakłada Korporację Akademicką pod nazwą "Orzeł Biały". Przyjęto herb (taki jak w dziale Symbole), dewizę - "Omnia pro Patria" i barwy - wiśniową, białą i błękitną. Jeszcze przed końcem 1921 r. pod wpływem informacji o Aquilonii została podjęta uchwała o zmianie nazwy Korporacji z "Orzeł Biały" na "Aquilonia". Niedługo po tym nawiązano ścisłe wspólne kontakty, bowiem Aquiloni z 1915 kończyli również „Zamoyskiego”, doprowadzając do unifikacji obu Aquilonii. Założyciele i członkowie Aquilonii z 1915 r. zostali filistrami Aquilonii z 1921 r. Na pamiątkę istnienia tzw. „pierwszej” Aquilonii Olderman nosi bandę dwubarwną: błękitno-białą.

 

Nowi członkowie Korporacji tworzyli zgraną grupę, bowiem w większości byli oni absolwentami jednego warszawskiego gimnazjum i studiowali na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Prawa. Z czasem Korporacja rozszerzyła się na inne uczelnie i miała charakter międzyuczelniany. Zaraz po powstaniu Korporacja zgłasza swój akces do ZPK!A, zostając pierwszą korporacją kandydującą w Warszawie, a dokładnie rok później korporacją rzeczywistą (posiadającą pełnię praw w Związku). Korporacją opiekuńczą na prośbę Aquilonii została Korporacja "Sarmatia", a Kuratorami Jej dwaj wybitni członkowie, działacze narodowi: Henryk Pankiewicz - prezes ZPK!A i Wojciech Jaxa-Bąkowski - prezes Sarmatii, a później prezes Naczelnego Komitetu Akademickiego.

 

Od początku istnienia Korporacji w Polsce Niepodległej Aquiloni włączyli się czynnie w życie akademickie. Wielu z nich piastowało wybitne stanowiska w życiu akademickim, tak w środowisku warszawskim, jak i na terenie ogólnopolskim. Do najwybitniejszych działaczy akademickich należeli: Aleksander Heinrich - prezes Naczelnego Komitetu Akademickiego (najwyższej reprezentacji akademickiej) i dwukrotny prezes Centralnego Związku Akademickich Kół Naukowych, Władysław Kempfi - dwukrotny prezes Bratniej Pomocy Stud. UW i prezes Związku Ogólnopolskiego (OZBP), Mieczysław Jerzy Pączkowski - dwukrotny prezes Związku Polskich Korporacji Akademickich, Marian Woyniłłowicz dwukrotny v-prezes Bratniej Pomocy SUW i Stanisław Hyżewicz - v-prezes OZBP i wielu, wielu innych. Także czynnie Aquiloni uczestniczyli w działalności politycznej. Do najwybitniejszych należeli: znany publicysta narodowy Wojciech Wasiutyński i poseł Stronnictwa Narodowego Zbigniew Stypułkowski, jeden z 16 przywódców Polski Podziemnej aresztowanych przez Sowietów, a także Władysław Dunin-Borkowski i Jerzy Czarkowski - prezesi Młodzieży Wszechpolskiej w Warszawie i jednocześnie członkowie Rady Naczelnej MW.

 

Znaczenie i siła Aquilonii spowodowała, że do kontaktów z Nią przyznawały się wybitne osoby życia naukowego i społecznego. Należały do nich: Dziekan Wydz. Prawa UW prof. Eugeniusz Jarra, JM Rektor SGH prof. Aleksander Jackowski, prof. Władysław Tatarkiewicz - wybitny polski filozof, JE Ksiądz Arcybiskup Antoni Szlagowski - JM Rektor UW. Wszystkie wyżej wymienione osoby zostały Filistrami honoris causa Aquilonii. Korporacja działała nieprzerwanie do września 1939 r., czynnie uczestnicząc we wszystkich najważniejszych wydarzeniach akademickich dwudziestolecia międzywojennego, a także przez cały okres aktywnie działając w ZPK!A, w którego władzach wielokrotnie Aquiloni zasiadali. Przez Korporacje przewinęło się łącznie 175 osób zrzeszonych w Kole Filistrów i Kole czynnym. Przeciętnie Aquilonia liczyła ok. 50 czynnych członków. W czasie obu okupacji, hitlerowskiej i sowieckiej, Korporacja, tak jak cały Naród, krwawiła w walce z okupantami, płacąc olbrzymią daninę krwi. Także po zakończeniu wojny Aquliloni byli prześladowani za swoją działalność.

 

W efekcie zmian, jakie zaszły w naszym kraju po zakończeniu II wojny światowej, oficjalna działalność korporacji była niemożliwa. Niemniej przedwojenni korporanci, mieszkający w kraju i za granicą, odbywali nieformalne spotkania oraz starali się na tyle, na ile było to możliwe, zachować dziedzictwo ruchu korporacyjnego i upamiętnić działalność Aquilonii. Zmiana sytuacji nastąpiła po powrocie Jana Jacoby do Warszawy w 1961 r., który dość szybko zainicjował regularne spotkania. Na drugim zebraniu grona Aquilonów w 1962 r. został wybrany na 41 lat Prezesem Koła Filistrów K!. Aktywniejsza działalność była możliwa dopiero po zmianie sytuacji w Polsce w latach 70-tych. W wyniku ożywienia organizacyjnego, z inicjatywy powołanego na tę okazję Komitetu, z Przewodniczącym Władysławem Kempfim - ostatnim przed wojną Prezesem Koła Filistrów, w 1979 r. została ufundowana, a następnie wmurowana tablica pamiątkowa w Kościele Św. Anny w Warszawie, gdzie znajduje się do dzisiaj. Czynna działalność K! Aquilonia została jednak wznowiona dopiero w dniu 5 listopada 1994 r. za zgodą i przy współudziale przedwojennych członków.

 

not.mp 

za: onr

fot. http://aquilonia.pl/

 

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.

 

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną