Poznaj historie Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźstwie 1945–1990

0
0
0
Przez Morze Czerwone, Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945-1990
Przez Morze Czerwone, Rzeczpospolita Polska na uchodźstwie 1945-1990 / ipn.gov.pl

Nakładem Instytutu Pamięci Narodowej ukazał się, 656 stronicowy, album „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na Uchodźstwie 1945–1990". Jak informuje IPN „album przedstawia historię polskiej emigracji niepodległościowej w czterech płaszczyznach. Ukazuje postacie 6 prezydentów RP na Uchodźstwie, działalność rządów emigracyjnych, Skarbu Narodowego, Rady Narodowej. Przypomina historię polskich partii politycznych działających na Zachodzie, SN, PPS, SP, PRW NiD, NGS, LNP. Wiele miejsca w albumie poświęcono aktywności społecznej polskich emigrantów, działalności w stowarzyszeniach kombatanckich i polonijnych, akcjom pomocowym dla pozostającego pod władzą komunistów kraju. Równie ważną płaszczyzną ukazaną w prezentowanej publikacji jest kultura – będąca prawdziwym oknem na świat dla objętych komunistyczną cenzurą obywateli PRL. To setki tytułów prasowych, wydawnictw, tysiące publikacji naukowych, literatury pięknej. To działalność placówek naukowych, teatrów, galerii, muzeów, kultywuj

Jednym z ugrupowań opisanych na łamach albumu „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na Uchodźstwie 1945–1990" było Stronnictwa Narodowego.


Jak można przeczytać na Wikipedii:


W okresie II wojny światowej SN było jednym z 4 głównych konspiracyjnych stronnictw politycznych które działało pod kryptonimem „Kwadrat". Było reprezentowane, do czerwca 1941 w rządzie RP na uchodźstwie przez – Władysława Folkierskiego i Zygmunta Berezowskiego oraz w Delegaturze Rządu RP na Kraj i w Politycznym Komitecie Porozumiewawczym.


Kwadrat postulował model Polski narodowej i bezklasowej. Opowiadał się za walką z Niemcami, wyparciem z Polski obcego kapitału, uspołecznieniem własności przez udział robotników w przedsiębiorstwach, przebudową ustroju rolnego oraz za znacznym przesunięciem zachodniej granicy. Zwalczał wpływy komunistyczne w Polsce. W październiku 1939 na konspiracyjnym posiedzeniu, zarząd główny SN powołał Narodową Organizację Wojskową. W 1942 część kierownictwa politycznego Kwadratu wystąpiła z inicjatywą podporządkowania NOW dowództwu AK, co spowodowało rozłam w SN i NOW. Działacze opozycyjni wraz z Organizacją Wojskową Związek Jaszczurczy utworzyli we wrześniu 1942 Narodowe Siły Zbrojne. W listopadzie 1942 doszło do scalenia NOW z AK. (...)


Wojna nie przerwała ciągłości życia politycznego i istnienia organizacji politycznych, ale po jej zakończeniu Stronnictwo Narodowe przetrwało w szczątkowej postaci. Największe straty Stronnictwo Narodowe poniosło w Wielkopolsce, w Okręgu Lwowskim SN oraz w Warszawie.

 

W listopadzie 1944 kierownictwo SN utworzyło Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, przeznaczone do walki o wyzwolenie kraju spod sowieckiej okupacji.


W 1945 po nieudanej próbie przejścia do działalności legalnej, Stronnictwo Narodowe jako całość pozostawało w podziemiu. Władze komunistyczne wzmagały nieustanne akcje przeciw narodowemu podziemiu. W jego zwalczaniu brały udział formacje MO, KBW, UB, jednostki wojskowe, w tym również NKWD i Armia Czerwona. Wymordowano tysiące narodowców. W głośnym Procesie 16 w Moskwie, który rozpoczął się 18 czerwca 1945 sądzeni byli, obok innych, również działacze Stronnictwa Narodowego: Stanisław Jasiukowicz, Aleksander Zwierzyński, Kazimierz Kobylański i Zbigniew Stypułkowski.

 

Przybyły z emigracji w grudniu 1945 przedstawiciel prezesa Zarządu Głównego SN – Tadeusza Bieleckiego, Edward Sojka powołał nowe Prezydium SN. Przewodniczącym został Leon Dziubecki, a członkami: ks. Władysław Matus, Lech Hajdukiewicz, Marian Podymiak. Wydział Terenowy objął Tadeusz Maciński a Propagandy – Bronisław Ekiert.

 

W grudniu 1946 UB aresztowało całe Prezydium. Pozostałe struktury próbował aktywizować następny przybyły z Londynu w grudniu 1946 emisariusz Adam Doboszyński, jednak w lipcu 1947 on także został aresztowany. UB rozbiło wtedy także szereg pozostałych oddziałów NSZ w całej Polsce.

 

7–22 maja 1948 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie ppłk dr Romuald Klimowiecki, por. Henryk Szczepański, mjr Mieczysław Iwanicki skazał na dożywotnie więzienia szereg przywódców SN.


24 czerwca 1948 r. zmarł w więzieniu mokotowskim w niewyjaśnionych okolicznościach skazany wcześniej na dożywocie Leon Dziubecki.


Rok 1950 to apogeum stalinizmu. W więzieniach siedzieli czołowi narodowcy tacy jak: Leon Mirecki, Kazimierz Kobylański, ks. Piotr Stępień i wielu innych.

 

Stronnictwo Narodowe doszczętnie rozbite kontynuowało działalność na emigracji. Do najbardziej znanych działaczy z tego okresu należeli: Tadeusz Bielecki, Jędrzej Giertych oraz Władysław Folkierski. Organem prasowym emigracyjnego SN była „Myśl Polska", wydawana w Londynie. Po 1989 r. powstało kilka ugrupowań i partii politycznych nawiązujących do SN".


Jan Bodakowski

Źródło: JB

Najnowsze

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną