75. rocznica śmierci Wojciecha Korfantego

Dziś mija 75 lat od śmierci Wojciecha Korfantego - polityka i publicysty, przywódcy narodowego Górnego Śląska, jednej z najwybitniejszych postaci przedwojennej Polski.

Wojciech Korfanty urodził się 20 kwietnia 1873 r. w robotniczej osadzie Sadzawka, na terenie obecnych Siemianowic Śląskich. Uczył się w szkole w Siemianowicach, a następnie w Gimnazjum Królewskim w Katowicach, gdzie założył tajne kółko, którego celem było szerzenie kultury polskiej i znajomości literatury.

Relegowany ze szkoły za antyniemiecką postawę, w 1895 r. zdał maturę jako ekstern i jeszcze w tym samym roku rozpoczął studia na politechnice w Charlottenburgu pod Berlinem. Jesienią 1896 r. przeniósł się na Królewski Uniwersytet we Wrocławiu, gdzie studiował na Wydziale Filozoficznym.

Podczas studiów działał w organizacjach młodzieżowych ideowo związanych z endecją. W 1901 r. został członkiem Ligi Narodowej, w tym samym czasie podjął działalność polityczną na Górnym Śląsku. Głosił hasła nierozerwalnej łączności Górnoślązaków z narodem polskim i domagał się równouprawnienia narodowego Polaków. Deklarował się jako przeciwnik socjalizmu, opowiadając się jednocześnie za poprawą warunków materialnych robotników oraz demokratyzacją państwa pruskiego.

Od 1901 r. był redaktorem naczelnym „Górnoślązaka” - pisma zajmującego się przede wszystkim problematyką społeczno–polityczną, ale również polską oświatą i kulturą. W 1902 r. za publikację artykułów „Do Niemców” i „Do moich braci Górnoślązaków” trafił do więzienia we Wronkach.

W latach 1903–1912 i 1918 był posłem do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu. W parlamencie Rzeszy wstąpił do koła polskiego, które grupowało posłów polskich z terenu całego zaboru pruskiego. 25 października 1918 r. wystąpił tam z głośnym żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeniósł się do Poznania. W 1918 r. wszedł w skład Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania wielkopolskiego.

W styczniu 1920 r. Korfanty został mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku. Na tym stanowisku kierował całością przygotowań organizacyjnych, propagandowych i politycznych. Po niekorzystnej dla Polaków interpretacji wyników plebiscytu proklamował i stanął na czele III powstania śląskiego.

Jako przeciwnik polityki faktów dokonanych i rozstrzygnięć zbrojnych, po pierwszych sukcesach militarnych dał rozkaz wstrzymania działań zbrojnych w oczekiwaniu na decyzję mocarstw Ententy. W lipcu 1921 r. opuścił Śląsk, desygnując na stanowisko swego następcę Józefa Rymera.

W latach 1922–1930 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji, której był przywódcą. Od października do grudnia 1923 r. pełnił funkcję wicepremiera w rządzie Wincentego Witosa. W 1924 r. został wydawcą dzienników "Rzeczpospolita" i "Polonia".

Jako przeciwnik Piłsudskiego, po zwycięstwie sanacji stał się obiektem licznych ataków z jej strony. W 1930 r. został aresztowany i wraz z posłami Centrolewu osadzony w twierdzy brzeskiej. Po uwolnieniu powrócił na Górny Śląsk, jednak w obawie przed represjami wiosną 1935 r. wyemigrował do czeskiej Pragi.

Po aneksji Czechosłowacji przez Niemcy wyjechał do Francji, lecz w obliczu groźby wybuchu wojny potajemnie wrócił do kraju. Aresztowany w kwietniu 1939 r., został osadzony na Pawiaku, gdzie pomimo protestów opinii publicznej spędził prawie trzy miesiące.

Ciężko chory, został zwolniony w lipcu 1939 r. Zmarł 17 sierpnia 1939 r. w Warszawie. Spoczął w Katowicach, na cmentarzu przy ul. Francuskiej, zwanym Śląskimi Powązkami. Jego pogrzeb, na który przybyły tysiące ludzi, przekształcił się w wielką manifestację patriotyczną.

W 1997 r. Wojciech Korfanty został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego - najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Paweł Brojek


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.