NIK: Nadzór nad służbami jest niewystarczający

Obecnie obowiązujące przepisy ograniczają możliwość sprawowania skutecznego nadzoru nad służbami specjalnymi przez Prezesa Rady Ministrów. Premier pozbawiony jest ważnych instrumentów nadzoru m.in.: pełnej wiedzy na temat procedur wewnętrznych obowiązujących w służbach specjalnych oraz kontroli poprawności działań operacyjno-rozpoznawczych w konkretnych sprawach - uznała Najwyższa Izba Kontroli.

W ocenie NIK w Polsce mamy do czynienia z sytuacją, w której służby kontrolują same siebie i są pozbawione zewnętrznego cywilnego nadzoru. Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, wydając polecenia szefom służb specjalnych, nie jest w stanie następnie zweryfikować, czy konkretne polecenie zostało wykonane, a jeżeli tak, to w jaki sposób.

Zdaniem Izby brak systemowego rozwiązania służącego monitorowaniu stopnia realizacji ocen i opinii Kolegium jak również decyzji Przewodniczącego Kolegium, pozbawia te organy możliwości bieżącej analizy wykorzystania zajętych przez Kolegium stanowisk oraz ich przydatności do realizacji zadań przez służby specjalne.

Wykorzystując ustalenia kontroli Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski zgłosił uwagi do projektu ustawy o Komisji Kontroli Służb Specjalnych. Prezes Izby wyraził nadzieję, że wnioski NIK pomogą w uregulowaniu tak ważnego obszaru funkcjonowania państwa w sposób umożliwiający kontrolowanie i skuteczne nadzorowanie służb specjalnych przez niezależny od nich, zewnętrzny organ.

Wprawdzie szczegółowe wyniki kontroli objęte są tajemnicą państwową, jednakże wydaje się oczywiste, że ten obszar funkcjonowania państwa nie ma najmniejszych szans na uregulowanie w sytuacji, kiedy premier, który ubolewa z powodu braku kontroli nad służbami, również nie jest w żaden sposób kontrolowany - przez naród. Do czego zdolny byłby taki premier, gdyby miał większą władzę nad służbami, lepiej nawet nie myśleć.

Zresztą oddanie służb specjalnych w ręce polityków zawsze wiąże się z ryzykiem wykorzystania ich dla doraźnych celów absolutnie niezwiązanych z bezpieczeństwem państwa.

Julia Nowicka

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.