Endeckie elity kończyły w obozach. Prof. Ignacy Chrzanowski

Dziś mija 75. rocznica śmierci prof. Ignacego Chrzanowskiego, polskiego historyka literatury, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, autora słynnej "Historii literatury niepodległej Polski".

Ignacy Chrzanowski urodził się 5 lutego 1866 r. w Stoku na Podlasiu, pochodził z rodziny ziemiańskiej. Od 1876 r. uczęszczał do V gimnazjum w Warszawie. Od 1883 r. studiował filologię, filozofię i historię na uczelniach w Warszawie i Wrocławiu, następnie uzupełniał studia w Berlinie i w Paryżu.

Po powrocie do Warszawy pracował jako nauczyciel historii literatury, historii Polski i języka polskiego w szkołach prywatnych. Współredagował „Przegląd Pedagogiczny”, prowadził czasopismo „Ateneum”, , współpracował z miesięcznikiem „Książka” oraz wydawnictwem zbiorowym „Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej”.

W 1905 r. włączył się czynnie w walkę o polską szkołę jako jeden z założycieli Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej. Był też członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Współtworzył Towarzystwo Naukowe Warszawskie.

W 1910 r., mimo braku stopnia doktorskiego, został zatrudniony jako profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierownik Katedry Historii Literatury Polskiej. Prowadził wykłady z historii literatury polskiej oraz źródeł historycznych do literatury polskiej. W 1931 r., wskutek tzw. reformy jędrzejewiczowskiej i działalności w Obozie Wielkiej Polski, został pozbawiony katedry i przeniesiony na emeryturę. Mimo to wykłady na uczelni kontynuował jeszcze do 1936 r.

W pracy naukowej zajmował się literaturą polskiego odrodzenia, oświecenia i romantyzmu, dziejami myśli filozoficznej w literaturze polskiej, kulturą średniowieczną oraz polską literaturą religijną. Jego największym dziełem była „Historia literatury niepodległej Polski” wydana w 1906 r., która zyskała niezwykłą popularność wśród studentów i inteligencji oraz ukształtowała stosunek kilku pokoleń do dawnego polskiego piśmiennictwa.

Otrzymał doktoraty honoris causa macierzystej uczelni w 1919 r. oraz Uniwersytetu Poznańskiego w 1938 r. Odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu „Polonia Restituta” i złotym Krzyżem Zasługi.

W listopadzie 1939 r. w ramach Sonderaktion Krakau prof. Ignacy Chrzanowski, wraz z innymi profesorami UJ, został aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu we Wrocławiu, potem zaś wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie zmarł 19 stycznia 1940 r. na zapalenie płuc. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

opr. Paweł Brojek
fot. wikimedia commons

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.