Lubelskie - Targi Turystyczne Nadarzyn 2019 - rozmawia Jan Bodakowski

 

Jak można się dowiedzieć ze strony Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej „w regionie między Wisłą a Bugiem, (...) zapomnisz o wielkomiejskim zgiełku (...) w otoczeniu czystej przyrody, życzliwych i otwartych ludzi znajdziesz inspirację do realizowania swoich życiowych pasji. Różnorodność krain jakie niesie za sobą przestrzeń pomiędzy Roztoczem a Polesiem sprawia, że trudno się tutaj nudzić. Spacer po zamojskim rynku, rowerowa wycieczka w urzekające okolice Kazimierza Dolnego, czy spływ kajakowy po Bugu, jednej z nielicznych jeszcze nieuregulowanych rzek w Europie, to tylko niektóre atrakcje (...)

 

Lubelskie to region, który w przeszłości zamieszkiwały różne kultury. Ich ślady obecne są w świetnie zachowanej architekturze. Tylko tutaj na odcinku kilkudziesięciu kilometrów odnajdziesz świątynie katolickie, prawosławne i neounickie, tatarskie cmentarze i żydowskie kirkuty. W niewielkim, przygranicznym miasteczku, Włodawie, do dzisiaj funkcjonują obok siebie synagoga, cerkiew i kościół katolicki. Kwintesencją połączenia tradycji Wschodu i Zachodu jest Kaplica Trójcy Świętej z freskami rusko-bizantyjskimi pochodzącymi z 1. poł. XV w".

 

Wśród wielu atrakcji województwa lubelskiego znajduje się:

„Stadnina Koni w Janowie Podlaskim – najstarsza, i jedna z najpiękniejszych, stadnina koni w Polsce. Istniejąca od 1817 r. słynie z hodowli koni czystej krwi arabskiej i angloarabskiej. Na terenie stadniny znajduje się zabytkowy XIX-wieczny zespół stajni, z których: ‚Zegarowa' z 1848 r. i ‚Czołowa' z 1841 r. zostały zaprojektowane przez arch. Henryka Marconiego. W stadninie co roku odbywa się Święto Konia Arabskiego ze słynną na całym świecie aukcją koni.

 

Zamek Biskupi (...) Malowniczo położony w sercu Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu", Zamek Biskupi sięga swoją historią XV wieku, a zachowane mury Zamku XVIII wieku. (...)

 

Uroczysko Zaborek – to miejsce z duszą, esencja nadbużańskiego Podlasia, pensjonat z klimatem staroświeckiego zaścianka. Usytuowany na ponad 70 ha kompleks zabytkowych obiektów w starej drewnianej architekturze – odnowionych i przystosowanych do celów hotelowo-szkoleniowych w standardzie trzygwiazdkowym z miejscami noclegowymi dla 110 osób. goście mogą zamieszkać m.in. w: Plebanii z 1880r., Wiatraku „Koźlaku", Zaścianku czy Bielonym Dworku pamiętającym czasy powstania styczniowego 1863r. (...)

Kajaki nad Bugiem – miłośnicy zdrowego trybu życia, aktywnego spędzania wolnego czasu, pasjonaci kajakarstwa i innych sportów mogą skorzystać z oferty Aktywnego Wypoczynku. Spływ Doliną Środkowego Bugu, na granicy Unii Europejskiej, o wschodzie słońca, pośród mgieł w otoczeniu przepięknej przyrody oraz treli niezliczonych ptaków zapewni niezwykłych doznań najwybredniejszym gustom. (...)

 

Sanktuarium Błogosławionych Męczenników Podlaskich w Pratulinie. Pratulin – cicha letniskowa wieś nad Bugiem, związana z martyrologią Kościoła unickiego. W 1874 r. od kul carskich żołnierzy zginęło tu 13 unitów, uznanych w 1996 r. przez papieża Jana Pawła II za błogosławionych męczenników za wiarę. Kult Unitów Podlaskich rozwija się w Pratulinie od lat międzywojennych XX w., a funkcję sanktuarium z relikwiami męczenników pełni kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła.

 

Mizar tatarski w Zastawku – blisko 350 – letni cmentarz tatarski w Zastawku stanowi ważne źródło dla dziejów Tatarów południowo – podlaskich oraz jest dużą atrakcją turystyczną południowego Podlasia. Powstał po 1679 r., kiedy Tatarzy litewsko – polscy osiedlili się w Lebiedziewie. Jest jednym z najstarszych zabytków islamu na ziemiach polskich.

Cerkiew pw. Świętego Nikity Męczennika w Kostomłotach – drewniana cerkiew wzniesiona została ok. 1631 r. Z tego czasu pochodzi także jej najcenniejszy zabytek- ikona św. Nikity, męczennika i patrona cerkwi. Warto również zwrócić uwagę na piękne polichromie ścian i stropu o motywach floralnych i geometrycznych oraz bogato zdobiony ikonostas z XIX wieku (część ikon pochodzi z XVII i XVIII w.). Warto odwiedzić to miejsce w niedzielę po 8 września. Będziemy wtedy świadkami uroczystości obchodów św. Nikity. Przy cerkwi zachowała się drewniana plebania z połowy XIX w., a w samej wsi także kilka drewnianych domów z przełomu XIX i XX wieku.

 

Sanktuarium Matki Bożej Kodeńskiej w Kodniu – najstarsze i najbardziej znane sanktuarium maryjne na Podlasiu nad Bugiem, słynące z cudownego obrazu Matki Bożej de Guadalupe. Renesansowo-barokową bazylikę pw. św. Anny ufundowaną przez ród Sapiehów, zdobią dekoracje sklepienia w typie renesansu lubelskiego.

 

Monaster św. Onufrego w Jabłecznej – jedno z najważniejszych sanktuariów prawosławnych w Polsce, z męskim monastyrem założonym w XV w. Najcenniejsze zabytki to: zespół cerkiewny z XIX/XX w., cerkiew pw. św. Onufrego z budynkami bramnymi i dzwonnicą, a na zewnątrz murów dwie kaplice – pw. Zaśnięcia Matki Bożej oraz Świętego Ducha.

 

Kościół Paulinów pw. Św. Ludwika we Włodawie – Jeden z najcenniejszych zabytków Włodawy. Kościół parafialny p.w. św. Ludwika wzniesiony został w latach 1739-80 wg projektu architekta Pawła Fontany. Polichromie w nawie głównej wykonał artysta z Lwowa – Gabriel Sławiński. Natomiast prezbiterium przyozdobili sprowadzeni z Jasnej Góry malarze – paulini Wojciech i Antoni Dobrzenieccy. We wnętrzu zachowały również się rzeźby rokokowe pochodzące z warsztatów rzeźbiarzy lwowskich: Maciejka Polejowskiego i Michała Filewicza.

 

Cerkiew pw. Narodzenia NMP we Włodawie – wzniesiona w latach 1840-42 z fundacji Augusta Zamoyskiego jako świątynia greko-katolicka. W 1875 roku, po kasacie unii, cerkiew przejęli prawosławni. Cerkiew założona jest na planie krzyża z trzema apsydami od strony ołtarzowej. Wnętrze pokryte jest klasycystyczną polichromią.

 

Muzeum synagogalne we Włodawie – muzeum składa się z: Synagogi Wielkiej – jej budowę w latach 1764-1774 sfinansowała gmina żydowska oraz ówcześni właściciele Włodawy – Czartoryscy. Synagogę zaprojektowano w stylu późnego baroku, w miejscu dawnej, drewnianej bożnicy. Jest jednym z najcenniejszych zabytków sakralnej architektury żydowskiej w Polsce.

 

Synagogi Małej stanowiącej drugi budynek włodawskiego kompleksu synagogalnego. Pochodzi z przełomu XVIII/XIX wieku, wybudowana w stylu klasycystycznym. Od początku budynek pełnił dwie funkcje. Był domem modlitwy oraz miejscem studiów Tory i ksiąg talmudycznych.

 

Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie- dawny obóz koncentracyjny. Niemiecki obóz koncentracyjny w Lublinie powstał w październiku 1941 roku w wyniku decyzji Heinricha Himmlera. Jego potoczna nazwa Majdanek pochodzi od dzielnicy Lublina, na której się znajduje – Majdan Tatarski. (...)

 

Brama Krakowska w Lublinie jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli miasta. Położona przy trakcie prowadzącym do Krakowa była świadkiem setek lat historii Lublina. Została zbudowana po najeździe Tatarów w 1341 roku. Wtedy zapadła decyzja o otoczeniu Lublina murami obronnymi z dwoma bramami. W obecnym wyglądzie Bramy można zaobserwować nawarstwienia różnych stylów architektonicznych. Najstarszy jest ceglany korpus gotycki, do którego przylega XVI-wieczne przedbramie z krenelażem. Część wyższa nakryta jest barokowym hełmem z monogramem króla Stanisława Augusta. Dawniej Brama Krakowska pełniła funkcję czatowni straży pożarnej. Była również wykorzystywana do celów mieszkalnych – dla trębacza, wrotnego oraz dla dyrektora zegara miejskiego. Obecnie znajduję się w niej Muzeum Historii Miasta Lublina. Brama jest również miejscem, w którym spotkać możemy artystów malarzy oraz początkujących muzyków, którzy jak niegdyś ich poprzednicy grają „dla przyjemności mieszkańców piękne pieśni na swych instrumentach".

 

Brama Grodzka w Lublinie jest jednym z pierwszych murowanych elementów obwarowań miasta. Została zbudowana w 1342 roku w czasach Kazimierza Wielkiego. Dzisiejszy wygląd Bramy Grodzkiej zawdzięczamy Dominikowi Merliniemu – nadwornemu architektowi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który dokonał jej przebudowy w 1785 roku. Świadczy o tym zapisana cyframi data przebudowy na elewacji bramy oraz monogram królewski „SAR"(Stanislavus Augustus Rex). Brama zmieniła wówczas funkcję z obronnej na mieszkalno – handlową.

 

Brama Grodzka zwana była także Bramą Żydowską, ponieważ była przejściem pomiędzy Starym Miastem, a dzielnicą żydowską. Obecnie wraz z przylegającymi budynkami jest siedzibą Ośrodka Brama Grodzka – Teatr NN.

 

Lubelska katedra jest największym kościołem w Lublinie, pełniącym funkcję kościoła archikatedralnego Archidiecezji Lubelskiej. Uznawana jest za perłę baroku na Lubelszczyźnie. Powstała jako kościół jezuicki, wzorowany na rzymskim kościele Il Gesu. W pierwotnej formie zaprojektowana została w 1586 roku przez Jana Marię Bernardoniego, zakonnika jezuickiego. W 1757 wnętrze świątyni pokryto iluzjonistycznymi freskami autorstwa Józefa Meiera, nadwornego malarza Augusta III Mocnego. Dużym zainteresowaniem wśród zwiedzających cieszy się Zakrystia Akustyczna oraz skarbiec z cennymi zbiorami przedmiotów liturgicznych. W świątyni znajdują się również liczne zabytki ruchome, takie jak piętnastowieczna brązowa chrzcielnica oraz siedemnastowieczny, monumentalny ołtarz główny z czarnej gruszy libańskiej.

Cerkiew prawosławna Przemienienia Pańskiego w Lublinie mieści się przy jednej z najstarszych ulic Lublina – ulicy Ruskiej. Pierwsza drewniana świątynia powstała w XV wieku, zaś druga murowana ufundowana w tym miejscu w 1588 przez Zygmunta III Wazę, uległa poważnemu pożarowi na początku XVII wieku. Istniejący do dziś budynek cerkwi został wystawiony w 1607 roku i poświęcony w 1633 roku przez jednego z najwybitniejszych hierarchów na katedrze kijowskiej – metropolitę Piotra Mohyłę.

Dawna Uczelnia Mędrców w Lublinie. Jesziwas Chachmej uchodziła za jedną z najnowocześniejszych i najznakomitszych uczelni rabinackich na świecie. Działała w latach 1930-1939. Pomysłodawcą jej utworzenia był rabin Majer Szapiro. Gmach uczelni był jednym z najbardziej reprezentacyjnych budynków w tamtym okresie. W uczelni znajdowała się m.in. aula wykładowa, pełniąca także rolę bożnicy, specjalna sala z makietą Świątyni Jerozolimskiej oraz jeden z najbogatszych w Polsce księgozbiorów judaistycznych – 12-13 tysięcy tomów – zaginiony podczas wojny. Od 2006 roku Jesziwa należy do Warszawskiej Gminy Żydowskiej, znajdują się tam sala modlitw, sale spotkań i biblioteka.

 

Domek Kata w Lublinie. To jedyna tego typu budowla w Polsce. Tzw. Domek Kata w Lublinie to dawna szubienica wzmiankowana po raz pierwszy już w 1408 roku. Zachowany do dziś budynek w kształcie ośmioboku datowany jest na 2. połowę XVI wieku i był niegdyś częścią większego kompleksu. Prawdopodobnie służył do przechowywania narzędzi kaźni, tu też znajdowały się pomieszczenia dla kata. Egzekucje odbywały się na zewnątrz, na drewnianym, nieistniejącym już pomoście. W pobliżu grzebano samobójców i przestępców. Początek XIX wieku to przebudowa Domku Kata na prochownię, później został on zaadaptowany na domek ogrodnika. Pod koniec XX w. mieściło się w nim prywatne mieszkanie.

 

Lubelski donżon to zabytek sztuki romańskiej i jedna z najstarszych budowli na Lubelszczyźnie. Jest jednocześnie najbardziej na wschód wysuniętym obiektem tego typu w Europie.

Powstał w XIII wieku jako budowla obronno-mieszkalna. Ta trzykondygnacyjna budowla budzi zachwyt nad mistrzostwem i doświadczeniem ówczesnych muratorów. Grubość muru cylindrycznej wieży dochodzi do 3,4 metra. Wewnątrz biegnie spiralna klatka schodowa z otworami. Na 3. kondygnacji zachowało się romańskie okno biforyjne. Obecnie donżon nie jest udostępniony do zwiedzania.

 

Kościół Trójcy Świętej nazywany Kaplicą Zamkową jest jednym z najcenniejszych i najciekawszych zabytków sztuki średniowiecznej w Polsce i w Europie. Ta gotycka budowla wzniesiona w XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego odgrywała przez kolejne stulecia znaczącą rolę w dziejach Lublina. Jest to miejsce, w którym stykają się ze sobą kultury Wschodu i Zachodu.

 

We wnętrzu gotyckiej świątyni w 1418 roku wykonano bezcenne malowidła bizantyńsko-ruskie. Ich fundatorem był król Władysław Jagiełło, który został sportretowany dwukrotnie wśród wypełniających wnętrze scen religijnych. Malowidła w kaplicy nie są dziełem jednego artysty, ale zespołu składającego się z kilku malarzy o różnym rodowodzie artystycznym. Przewodził im mistrz Andrzej. Potwierdza to zachowany na łuku tęczowym napis fundacyjny informujący także o dacie zakończenia prac – 10 sierpnia 1418 roku. Polichromia pokrywająca niemal całą powierzchnię sklepień i ścian jest najlepiej zachowanym zabytkiem z fundacji Jagiełły. Unikalna w skali europejskiej Kaplica Trójcy Świętej jest wyjątkową atrakcją dla znawców i miłośników zabytków przeszłości zwiedzających Lublin.

 

Lubelski kościół Dominikanów zbudowany został dzięki fundacji Kazimierza Wielkiego w 1342 roku. Budowla gotycka była dużo mniejsza od obecnej, dopiero w XV wieku dobudowane zostały dwie nawy boczne. W XVI wieku został przebudowany w stylu renesansu lubelskiego. Przepiękna fasada frontowa została wzniesiona w początkach XVII wieku. Wtedy to dobudowano również jedenaście kaplic bocznych, które odznaczają się szczególnymi walorami artystycznymi. W kaplicy Szaniawskich znajduje się słynne malowidło przedstawiające pożar miasta z 1719 roku.

 

Dla miłośników sztuki świątynia ta stanowi doskonały podręcznik historii – to jedyny kościół w Lublinie, w którym widoczne są wpływy każdego stylu architektonicznego: jest tu gotyckie prezbiterium, zakrystia i sala unii, wspaniałe renesansowe sklepienia z freskami, barokowe i rokokowe ołtarze oraz ambony, złocony klasycystyczny ołtarz. Dominikanie udostępniają również jedno ze skrzydeł klasztoru, gdzie odbywają się co roku Zaduszki Jazzowe, a w niedziele po mszy świętej można tam usiąść przy stolikach i napić się herbaty lub kawy przy pysznym ciastku. Organizują także Wigilię Starego Miasta, podczas której można wspólnie ubrać choinkę i pośpiewać kolędy, posmakować przysmaków regionalnych i podziwiać występy artystyczne.

 

Kościół ewangelicko-augsburski w Lublinie wzniesiono w latach 1785-1788 według projektu Augusta Zyhlerta. Jest to skromna, jednonawowa budowla w stylu klasycystycznym z niewielką wieżą. Barokowe elementy wyposażenia: ołtarz i ambonę przeniesiono z Piask. Obecnie stanowi największy zbór we Wschodniej Polsce oraz czwarty co do wielkości w diecezji warszawskiej. Znajduje się tutaj także największy w Polsce – i jeden z największych w Europie – zbiór trumiennych tablic epitafijnych, wykonanych z miedzi, mosiądzu i żelaza.

 

Kamienica Lubomelskich w Lublinie. Nazwa kamienicy pochodzi od nazwiska znanej rodziny patrycjuszowskiej, do której należała od początku XVI wieku. Na fasadzie znajdują się pozostałości renesansowego portalu z datą 1540, gmerkiem Zadora Lubomelskich i napisem „Jan Lubom". W pierwszej kondygnacji piwnic przeznaczonych na winiarnię około 1580 roku powstała polichromia sławiąca epikureizm i chwałę miłości. Jest to rzadki w Polsce przykład renesansowych polichromii o tematyce świeckiej. W pomieszczeniu na parterze odkryto także fresk przedstawiający najstarszy znany widok Lublina z czasów jagiellońskich".

 

Jan Bodakowski