WYBITNY Wybicki! Rocznica śmierci autora słów hymnu Polski

Józef Wybicki urodził się w 1747 r. w Będominie pod Kościerzyną na Kaszubach w rodzinie średniozamożnej szlachty. Nauki pobierał w Skarszewach i kolegium jezuickim w Starych Szkotach koło Gdańska. W 1765 r. przybył do Poznania w celu rozpoczęcia praktyki prawniczej.

W 1766 r. został mianowany subdelegatem grodzkim w Skarszewach, jego zadaniem była m.in. egzekucja wyroków sądowych. W latach 1766–1767 uczestniczył jako pomocnik mecenasa w zjazdach Trybunału Koronnego, które odbywały się w Poznaniu, Bydgoszczy i Piotrkowie.

W 1767 r., mimo młodego wieku, został wybrany posłem na sejm z powiatu mirachowskiego (obecnie kartuskiego). W tym samym roku nawiązał kontakty z przyszłymi członkami konfederacji barskiej zawiązanej w obronie wiary katolickiej i przeciwko polityce Rosji. Podczas wizyty w Berlinie zabiegał o wsparcie u króla Prus, a następnie organizował konfederację na Pomorzu.

Po 1770 r. wyemigrował do Niderlandów, gdzie w Lejdzie studiował prawo, filozofię i nauki przyrodnicze. Rok później wrócił do kraju i został wysłany z misją dyplomatyczną do Wiednia. Po klęsce polityki barskiej i I rozbiorze Polski Wybicki wrócił do kraju, osiadł w Poznaniu, gdzie od 1775 r. był podwojewodzim.

Brał udział w pracach Komisji Edukacji Narodowej oraz przygotowywaniu przez Andrzeja Zamoyskiego nowego kodeksu praw, z czym wiązały się dwa tomy „Listów patriotycznych”, tworzące obszerny i bogato udokumentowany traktat o stanie państwa. Uczestniczył w działaniach Towarzystwa Ksiąg Elementarnych, a także przeprowadził reformę Akademii Wileńskiej.

Po odrzuceniu przez sejm kodeksu Zamoyskiego w 1780 r. wycofał się z działalności publicznej i zajął się literaturą. W 1781 r. osiadł w Manieczkach, zajmując się gospodarowaniem oraz twórczością literacką. Był posłem na sejm 1784 r. i Sejm Wielki, podczas którego działał aktywnie w stronnictwie patriotycznym.

W okresie insurekcji 1794 r. był współpracownikiem Tadeusza Kościuszki i komisarzem cywilnym wysłanego do Wielkopolski korpusu generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Po III rozbiorze udał się na emigrację do Paryża, a następnie do Włoch, gdzie w 1797 r. współuczestniczył w formowaniu Legionów Polskich.

W lipcu tego roku we włoskim Reggio napisał słowa Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, zwanej później Mazurkiem Dąbrowskiego. Po klęsce powstania osiadł najpierw we Wrocławiu, a później w Dreźnie.

W 1806 r. z polecenia Napoleona współorganizował w Wielkopolsce powstanie przeciwko Prusakom, a trzy lata później przeciwko Austriakom. Odegrał znaczącą rolę przy tworzeniu Księstwa Warszawskiego, m.in. jako członek Komisji Rządzącej.

Po zakończeniu wojen napoleońskich, dzięki interwencji księcia Adama Czartoryskiego u cara Aleksandra I, odzyskał majątek w Manieczkach. W latach 1817-1820 był prezesem Sądu Najwyższego w Królestwie Polskim.

W 1821 r. podał się do dymisji i powrócił do Manieczek, gdzie zmarł 10 marca 1822 r. Pochowany zastał przy kościele w pobliskiej Brodnicy, a w 1923 r. jego prochy przeniesiono do Krypty Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.

W twórczości literackiej podejmował aktualną problematykę polityczną oraz kwestie związane z życiem społecznym. Był autorem wspomnianych wcześniej „Listów patriotycznych”, pamiętników „Życie moje”, a także wierszy, librett operowych, tragedii historycznych, komedii obyczajowych i politycznych. Za swoje zasługi został odznaczony Złotym Krzyżem Legii Honorowej i Orderem Orła Białego.