Nie samą pizzą żyje człowiek

Pochodzenie

          Jak już chyba wszyscy wiedzą - pizza pochodzi z Włoch, konkretnie z Neapolu. Ale wcześniejsze mniej bogate w smaku wersje można było spotkać w Grecji i w całym niemal obszarze Morza Śródziemnomorskiego - pszenne placki posypane obficie przyprawami i polane oliwą. Rzymianie najprawdopodobniej przejęli placki greckie z oliwą, przyprawami i czosnkiem, do dziś można się nimi raczyć pod nazwą focacci.
W szesnastym wieku w Neapolu w modę weszło danie składające się z placka pszennego nasączonego oliwą lub smalcem, z dodatkiem sera lub ryby. Wersja z pomidorami została jednak spopularyzowana dopiero kilka wieków później, w 1889 roku. Po zjednoczeniu Włoch i objęciu władzy przez dynastię sabaudzką, królowa Małgorzata znająca głównie kulinarne tradycje francuskie miała możliwość posmakowania trzech różnych rodzajów pizzy w ramach delektowania się krajową kuchnią. Wersja z pomidorami, bazylią i mozzarellą wyjątkowo jej posmakowała (dodatki specjalnie miały symbolizować trzy kolory włoskiej flagi), stąd nazwa tego rodzaju pizzy - Margherita. Do dziś jest to pizzowa “podstawa” i niezbędny punkt na karcie menu każdej pizzerii świata. Przygotował ją kucharz Raffaele Esposito pracujący w neapolitańskiej “Pizzeria Brandi”. Pizzeria ta uznawana za najstarszą i nieprzerwanie funkcjonująca od 1760, została tymczasowo zamknięta w ubiegłym roku, z uwagi na niewystarczające warunki sanitarne panujące w kuchni.

          Na początku dwudziestego wieku, kiedy tysiące Włochów wyemigrowało do Ameryki, przywieźli oni ze sobą pizzę, którą serwowali w otwieranych przez siebie restauracjach. Z czasem, żeby dopasować się do amerykańskich gustów, ciasto pizzy zaczęto wypiekać grubsze, bardziej “bułeczkowe” niż przypominające placek, a różnorodność sosów i dodatków przerosła najśmielsze oczekiwania szesnastowiecznych neapolitańczyków. W takiej formie danie zaczęło podbijać świat. Dziś wraca się do oryginalnej cienkiej wersji (w większości pizzerii można wybrać grubość ciasta). Warto też pamiętać, że na tradycyjnej włoskiej pizzy rzadko pojawiały się więcej niż trzy składniki - na początku była to kwestia biedy, później wyrafinowanego smaku. Bardziej obfite odmiany tego dania pochodzą z Ameryki. Pierwsza amerykańska pizzeria powstała w 1905 roku w Nowym Yorku - była to “Pizzeria Lombardi”.

Pizza dziś

          Podobno pizza jest aktualnie najczęściej zamawianym daniem na wynos - w Polsce ponad połowa wszystkich zamówień w kraju to właśnie ten włoski placek. W Ameryce podobno sprzedaje się około 350 kawałków na sekundę (dopiero od 1933 roku można kupić tylko jeden kawałek, wcześniej były to całe niepokrojone placki), a ponad dziewięćdziesiąt procent obywateli je ją na obiad minimum raz w miesiącu. Danie w różnych formach można znaleźć w niemal każdej restauracji.

Pizza Hawajska

          Jeden z najbardziej kontrowersyjnych rodzajów pizzy, czyli pizza z ananasem. Budzi emocje u wszystkich smakoszów, a kłótnie o sensowność egzotycznego owocu na oliwnym placku podbijają Internet w formie żartów i memów. Na ten dodatek jako pierwszy zdecydował się grek - Sam Panopoulos, prowadzący z braćmi w Chatham w Kanadzie restaurację “Satellite”, początkowo serwującą typowe amerykańskie dania, a z czasem również coraz bardziej popularną pizzę. Ananas z puszki na pizzy pojawił się tam po raz pierwszy w 1962 roku.

Nazwa

Skąd wzięła się nieoczywista nazwa najpopularniejszego dania na świecie? Nie wiemy tego na pewno. Może pochodzić od greckiego “pitta” ozaczającego placek, lub z longobardzkiego “bizzo” czyli kęs. Możliwa też jest etymologia od łacińskiego słowa “pinsere”, mogącego oznaczać ugniatanie, rozciąganie. Pierwszy raz odnotowano formę “pizza” w łacińskim tekście z 977 roku (pojawiło się tam oświadczenie, że biskup Gaety ma otrzymywać dwanaście pizz na każde Boże Narodzenie i na każdą Wielkanoc), a do słownika włosko-angielskiego weszło w 1598 roku z objaśnieniem “mały placek lub wafel”. Stamtąd już poszło w świat i dziś jest rozpoznawalne niemal na całym globie.

          Świadomi już historii tego wspaniałego dania, możemy śmiało sięgnąć po jeden czy drugi kawałek tego pysznego dania. Jeśli ktoś jeszcze nie porzucił noworocznych postanowień zdrowotnych, to w domowym piekarniku można przygotować oryginalną wersję tego przysmaku,  na mące bezglutenowej lub ekologicznej, z dobrej jakości oliwą z oliwek, świeżymi (na ile to możliwe w lutym) pomidorkami i listkami bazylii. Może być to także świetne danie na postne - bezmięsne piątki. Smacznego!

Natalia Nowakowska