11 sierpnia 1937 roku szef NKWD Jeżow wydał rozkaz numer 00485 nakazujący eksterminację Polaków w ZSRR. Na podstawie rozkazu Jeżowa, z rasistowskich pobudek, sowieci uwięzili kilkaset tysięcy Polaków - pod zarzutem szpiegostwa na rzecz II RP w latach 1937-1938. Na podstawie surrealistycznych zarzutów sowieci zamordowali 200 tys. Polaków.

Jednym z niewielu polskich publicystów przełamujących zmowę milczenia o zagładzie Polaków w ZSRR przed II wojną światową, jest redaktor naczelny tygodnika „Najwyższy Czas!” Tomasz Sommer, autor wstrząsającego zbioru relacji dzieci wymordowanych Polaków pt. „Dzieci Operacji Polskiej mówią” i prekursorskiej pracy „Rozstrzelać Polaków. Ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim”.

„Operacja Polska” trwała od sierpnia 1937 r. do listopada 1938 roku. W trakcie jej trwania sowieci zamordowali 200 tys. Polaków - tylko dlatego, że ofiary były Polakami. W masowym mordowaniu  wzięła udział NKWD, WKP(b), milicja, administracja, i komsomolcy.

Dzieci pomordowanych Polaków też były ofiarami. Nie dopuszczono ich do edukacji i podjęcia lepszej pracy. Przez lata były skazane na nędzę. Władze odmawiały dzieciom wszelkiej wiedzy o losie ich rodziców.

Polacy byli mordowani na podstawie decyzji administracyjnej, od razu po aresztowaniu, w okolicznych lasach. By ukryć fakt zamordowania informowano, że Polacy zostali skazani na 10 lat łagru bez możliwości kontaktu. Po 10 latach administracja nie odpowiadała na pytania o los pomordowanych.

Sowieci od początku swej tyranii w Rosji dyskryminowali Polaków z pobudek etnicznych. Polacy byli najbardziej prześladowaną grupą etniczną w ZSRR. Ponieważ opierali się sowietyzacji, bolszewicy zdecydowali o ich eksterminacji.

Polacy w ZSRR nie zdawali sobie sprawy, że są skazani na zagładę. Podczas gdy sowieci wymordowali 3 proc. populacji, Polacy zostali wymordowani w 30proc. Represje nie dotknęły w ZSRR właściwie tylko Żydów, nie licząc pojedynczych oprawców z NKWD i WKP(b). Za eksterminację Polaków nikt nie poniósł konsekwencji.

Jeszcze innym aspektem „Operacji Polskiej” było wysłanie przez sowietów polskich dzieci do sowieckich obozów koncentracyjnych dla dzieci. W obozach tych sowieci zmienili tożsamość 100 tys. polskich dzieci. W sumie sowieci zmienili tożsamość 500 tys. dzieci z różnych nacji. Do dziś władze rosyjskie odmawiają ujawnienia danych dzieci, którym odebrano ich tożsamość.

W Rosji archiwa otwarto w latach 1989-2004. Obecnie z powodu ochrony danych osobowych  kopie dokumentów archiwalnych mają zaczernione wszelkie dane osobowe poza danymi konkretnej osoby. Akta na Ukrainie udostępnił badaczom prezydent Wiktor Juszczenko. Archiwa na Białorusi pozostają zamknięte, zastraszeni ludzie boją się utrzymywać kontakty z badaczami.

Jan Bodakowski

Na zdjęciu: Tomasz Sommer

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.