Tragedia Zamojszczyzny. Pacyfikacja wsi Majdan Stary

Jesienią 1942 r. Niemcy rozpoczęli na Zamojszczyźnie szeroko zakrojoną operację wysiedleńczą, której celem było wypędzenie z tego regionu około 100 tys. Polaków. Na ich miejsce zamierzano sprowadzić niemieckich kolonistów. Do końca grudnia 1942 r. wysiedlenia objęły 60 wsi zamieszkanych przez ok. 34 tys. Polaków. Druga faza akcji trwała od połowy stycznia do końca marca 1943 r. i dotknęła przede wszystkim tereny powiatu hrubieszowskiego. Wysiedlono wtedy 63 wsie. Działania okupanta spotkały się z biernym oporem wysiedlanej ludności oraz ze zbrojną reakcją polskiego ruchu oporu. Oddziały partyzanckie usiłowały powstrzymać ekspedycje pacyfikacyjno-wysiedleńcze, atakowały niemieckie obiekty gospodarcze i komunikacyjne, a także przeprowadzały akcje odwetowe we wsiach zasiedlonych przez niemieckich kolonistów. Opór stawiany przez polską partyzantkę w połączeniu z trudną sytuacją wojsk niemieckich na froncie wschodnim zmusiły okupantów do przejściowego wstrzymania wysiedleń. Pod koniec czerwca 1943 r. okupanci wznowili operację wysiedleńczą, która objęła w szczególności wsie w powiecie biłgorajskim. 2 lipca 1943 r. Niemcy rozpoczęli wysiedlanie Majdanu Starego. Wielu mieszkańców wywieziono na roboty przymusowe lub do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Następnego dnia do wsi przybyła ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy SS i Gestapo wspieranych przez ukraińskich kolaborantów. Ci, przeszukawszy wieś, przystąpili do podpalania zabudowań. Schwytanych mieszkańców spędzili na pobliską łąkę i tam osobno ustawili mężczyzn oraz kobiety z dziećmi. Tych pierwszych powiązano powrozem za szyje, ustawiono w szeregu, po czym rozstrzelano ogniem karabinu maszynowego. Następnie oprawcy rozstrzelali kobiety i dzieci. W zależności od źródła liczba ofiar wyniosła od 56 do 83 osób, z czego połowę stanowiły kobiety i dzieci. Większość zabudowań została zniszczona. Pomordowanych pogrzebano na miejscowym cmentarzu. Źródła: Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1981 Czesław Madajczyk (red.): Zamojszczyzna – Sonderlaboratorium SS. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji hitlerowskiej. T. I i II. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979 Janina Mikoda: Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Województwo zamojskie. Warszawa: GKBZpNP-IPN, 1994