Pogrzeb Niezłomnych na Litwie

8 września 2018 roku w kościele pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Ejszyszkach na Litwie odbędą się uroczystości pogrzebowe żołnierzy Armii Krajowej, których szczątki zostały odnalezione w wyniku prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN przeprowadzonych w latach 2017 i 2018. W uroczystościach weźmie udział zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Krzysztof Szwagrzyk. Pierwsze czynności pracownicy Wydziału Kresowego IPN wraz z grupą historyków podjęli na Litwie w drugiej połowie maja 2017 roku. Celem tej ekspedycji były przygotowania do prac poszukiwawczych na obszarze działalności okręgów AK Wilno i Nowogródek. Przeprowadzono rekonesans w miejscach zaplanowanych prac, w miejscach planowanych powtórnych pochówków oraz prowadzono poszukiwania i weryfikowano informacje dotyczące kolejnych miejsc  wymagających podjęcia ekshumacji. Podjęte również współpracę z Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy w zakresie identyfikacji żołnierzy wileńskiej AK i polskiego podziemia antysowieckiego na Wileńszczyźnie zamordowanych i pochowanych na terenie wileńskiego Tuskulanum. Podczas prac poszukiwawczych prowadzonych na Litwie w roku 2017 ujawniono szczątki ludzkie w postaci fragmentu czaszki z widocznym śladem postrzałowym. Poszukiwano żołnierzy wileńskiej AK z oddziału Jana Borysewicza ps. „Krysia”. Prace zespołu IPN wspomagają wolontariusze ze Stowarzyszenia Odra – Niemen. Pierwszym miejscem prowadzonych prac były Ejszyszki. Obecnie zakończono drugi tydzień kolejnego etapu prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych prowadzonych w roku 2018 przez specjalistów Biura Poszukiwań i Identyfikacji na Litwie. Do chwili obecnej przeprowadzono prace na terenie kompleksu leśnego w Wilnie, gdzie w pięciu jamach grobowych ujawniono szczątki należące do 15 osób, a przy nich rzeczy osobiste i fragmenty odzieży. Najprawdopodobniej są to szczątki uczestników operacji „Ostra Brama”. Poszukiwania i ekshumacje grobów Polaków w innych miejscach na Litwie są kontynuowane. Zakończenie obecnego etapu zaplanowano na połowę września, po zrealizowaniu prac w poszczególnych lokalizacjach. Pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN opublikowali apel z prośbą o kontakt krewnych osób, które zginęły podczas wojen lub w latach stalinizmu na Wileńszczyźnie, a miejsce ich spoczynku nie jest znane. O kontakt z pionem poszukiwań IPN proszone są osoby mające informacje o nieznanych miejscach pochówków ofiar totalitaryzmu. Podano też adresy mailowe do osób, z którymi można się kontaktować dr Dominika Siemińska - e-mail: dominika.sieminska@ipn.gov.pl; Michał Nowak - e-mail: michal.nowak@ipn.gov.pl "Zajmujemy się poszukiwaniem i identyfikacją polskich obywateli, którzy zginęli w latach 1917–1956, a ich miejsca spoczynku są nieznane. Świadkowie tragicznych wydarzeń II wojny światowej i terroru stalinowskiego odchodzą, lecz my wierzymy, iż możliwości, jakie daje dzisiejsza nauka pozwolą w przyszłości na odnalezienie, identyfikację i godny pochówek ofiar spoczywających w nieznanych mogiłach" - mówi dr Dominika Siemińska z IPN. Fot. autor