W 2018 r. działało w Polsce nieco ponad 88 tys. rejestrowych stowarzyszeń, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych oraz organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego. Zrzeszały one łącznie blisko 9 mln członków i dawały pełnoetatowe zatrudnienie blisko 141,5 tys., co stanowiło 1,3% przeciętnego zatrudnienia w gospodarce narodowej. Na terenie całego kraju funkcjonuje też blisko 6 tysięcy organizacji niesformalizowanych.
Aż 78, 4% organizacji, to stowarzyszenia oraz podobne organizacje społeczne, a 16,5 % to fundacje. Jedna na dziesięć organizacji posiada status organizacji pożytku publicznego, który jak wiadomo jest przepustką do otrzymywania wsparcia finansowego w postaci 1 % z naszych podatków. W latach 2010-2018 ilość organizacji pozarządowych wzrosła o 10 %, natomiast znacząco zmalała liczba członków organizacji  bo aż o  1,3 mln osób.

Liczba organizacji w poszczególnych województwach jest wprost proporcjonalna do liczby mieszkańców. I tak najwięcej organizacji jest zarejestrowanych na terenie Mazowsza – 13,4 tys., a najmniej na terenie województwa opolskiego 2,3 tys. Najwięcej organizacji zarejestrowanych jest w stolicy naszego kraju – blisko 7 tys. Co zaskakujące najwięcej organizacji w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców nie znajduje się jednak na Mazowszu lecz w Małopolsce a najmniej na Śląsku.
Uwzględniając rodzaj organizacji, charakterystyczne było zlokalizowanie blisko 25% wszystkich fundacji w stolicy. Co więcej 27,5% fundacji miało siedziby na terenie województwa mazowieckiego. Województwo wielkopolskie stoi natomiast kółkami rolniczymi, których posiada największy odsetek spośród wszystkich województw. Wśród społecznych podmiotów wyznaniowych dominowały organizacje z siedzibą w województwie mazowieckim (16,9%), a następnie w małopolskim (15,3%).
Jeśli idzie o obszary działalności, to najwięcej organizacji  deklaruje działalność w obszarze sportu, turystyki, rekreacji oraz hobby – 29 %, na drugim miejscu znalazło się ratownictwo z wynikiem nieco ponad 16 %. Ostatnie miejsce na podium zajmuje kultura i sztuka z 12,1 %. Pod pojęciem ratownictwa w zdecydowanej większości kryje się działalność Ochotniczych Straży Pożarnych których zrzeszenie stanowi największą organizację pozarządową w Polsce. Co ciekawe porównując sytuację w roku 2010 z tą w 2018 najwięcej organizacji ubyło właśnie w obszarze ratownictwa (z 18,7% w 2010 r. do 16,1% w 2018 r.) . W okresie tym najwięcej organizacji  przybyło w obszarze edukacji (z 8,4% w 2010 r. do 10,3% w 2018 r.).

W wyżej analizowanym okresie w niewielkim stopniu wzrósł udział organizacji prowadzących odpłatną działalność statutową lub działalność gospodarczą i wynosił odpowiednio  28,0% w roku 2010 do 30,3% w 2018 r. Do działalności w organizacjach częściej garną się mężczyźni, którzy stanowią badanych 58,3% ogółu zrzeszonych osób. Kobiety przeważały w badanym okresie jedynie  wśród członków w społecznych podmiotach wyznaniowych (58,2%) oraz w organizacjach samorządu gospodarczego i zawodowego (57,2%). Choć systematycznie spada odsetek  prac wykonywanych na rzecz organizacji społecznie, to i tak w 2018 r. taki charakter pracy stanowił jedyną formę zatrudnienia dla  blisko 56% ogółu organizacji  polskiego III sektora. W sumie  w 2018 r. wolontariat na rzecz organizacji pozarządowych  świadczyło 3,0 mln osób (zarówno członków organizacji, jak i osób niebędących członkami). Liczba wolontariuszy w omawianym okresie  wzrosła o 0,7 mln Zaskakiwać może również fakt, iż choć większość członków organizacji stanowią mężczyźni, to jeśli idzie o zatrudnienie w III sektorze, to jest on mocno sfeminizowany.  Kobiety na płatnych stanowiskach stanowią blisko 75 %  ogółu zatrudnionych.

Arkadiusz Miksa