Wyrok śmierci na Niezłomnym. Kpt. Jan Morawiec ps. „Remisz”

W trakcie kampanii wrześniowej bronił polskiego Wybrzeża, następnie działał w konspiracyjnych organizacjach narodowych, walcząc przeciwko obu okupantom. Dzięki odwadze i wrodzonemu sprytowi wielokrotnie unikał represji z ich strony. 15 stycznia 1948 r. został zamordowany strzałem w tył głowy w podziemiach mokotowskiego więzienia. Jan Morawiec urodził się 25 marca 1915 r. we wsi Remiszewice w woj. łódzkim, w rodzinie chłopskiej. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Będkowie, a następnie do gimnazjum w Koluszkach, ale z powodu trudności finansowych zmuszony był przerwać naukę w klasie maturalnej. Czynnie działał w harcerstwie, uprawiał też lekką atletykę, mając na koncie wiele sukcesów sportowych. Obdarzony zacięciem literackim pisał wiersze i opowiadania. Jeszcze w latach młodości związał się ze Stronnictwem Narodowym. Na spotkaniach kół terenowych w Okręgu Łódzkim wygłaszał prelekcje, udzielał się w pracach organizacyjnych. W latach 1936–1937 odbył służbę wojskową w artylerii nadbrzeżnej Marynarki Wojennej na Helu. Pisał do gazetek wojskowych, zdał też opóźnioną maturę. Po zakończeniu służby pracował w Ministerstwie Komunikacji. Podczas kampanii wrześniowej walczył w składzie załogi obrony Helu. Po kapitulacji trafił do niewoli niemieckiej, ale jeszcze w październiku 1939 r. zbiegł i przedostał się na Kielecczyznę. Włączył się do działalności podziemnej w ramach Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego stworzonego przez mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, przyjął pseudonim „Remisz”. Jego zadaniem było tworzenie i szkolenie grup partyzanckich na terenie powiatów: Brzeziny i Tomaszów Mazowiecki. Po rozbiciu oddziału „Hubala” w kwietniu 1940 r. pozostałości siatki konspiracyjnej zostały włączone do tworzącej się Narodowej Organizacji Wojskowej. Morawiec został wtedy komendantem Powiatu Tomaszów Mazowiecki, a następnie oficerem łącznikowym Okręgu Łódź z Komendy Głównej NOW w Warszawie. Po utworzeniu Narodowych Sił Zbrojnych w 1942 r. powierzono mu stanowisko oficera do zadań specjalnych oddziału organizacyjnego Komendy Głównej NSZ. W ramach wyznaczonych mu zadań odbywał liczne inspekcje w całym kraju, podczas których Niemcy wielokrotnie podejmowali próby złapania go. Dzięki odwadze, sprytowi i nabytej w młodości sprawności fizycznej „Remiszowi” za każdym razem udawało się wymknąć. Po scaleniu NSZ z Armią Krajową w 1944 r. Morawiec został wysłany jako pełnomocnik KG NSZ-AK na Lubelszczyznę i objął tam funkcję szefa oddziału organizacyjnego Komendy Okręgu Lubelskiego NSZ. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tamte tereny, w sierpniu 1944 r. brał udział w walkach o Lublin. W grudniu tego roku został aresztowany przez NKWD. W pierwszych dniach stycznia 1945 r., podczas jednego z przesłuchań w lubelskim więzieniu uciekł, wyskakując z okna na pierwszym piętrze. W lutym 1945 r. Morawiec został współtwórcą i prezesem Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej Ziem Wschodnich - organu decydującego w sprawach politycznych NSZ na terenach wschodnich. W lipcu 1945 r. podporządkował ją Komendzie Głównej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, w której sam objął dowodzenie Pogotowiem Akcji Specjalnej, czyli pionem bojowym. Organizował oddziały partyzanckie przeznaczone do rozbijania więzień i aresztów oraz ochrony ludności przed pacyfikacjami. Tymczasem bezpieka w dalszym ciągu podejmowała próby złapania go. W marcu 1946 r. w Łodzi Morawiec ranił dwóch funkcjonariuszy UB chcących go aresztować i zbiegł do Warszawy. Ostatecznie jeszcze w tym samym miesiącu został zatrzymany i umieszczony w mokotowskim więzieniu. Mimo intensywnego śledztwa i tortur podejmował próby zorganizowania akcji odbicia więźniów. 3 listopada 1947 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał Jana Morawca oraz jego dwóch współpracowników, Lechosława Roszkowskiego i Tadeusza Zawadzińskiego, na karę śmierci. Wyrok poprzez strzał w tył głowy został wykonany 15 stycznia 1948 r. Ciała zostały wywiezione na Służew i tam bezimiennie pogrzebane. W 1992 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie stwierdził nieważność wyroku z 1947 r., orzekając, że czyny przypisane Janowi Morawcowi związane były z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Symboliczny grób kpt. Jana Morawca znajduje się na w kwaterze „Na Łączce” na warszawskich Powązkach. Dziś mija 70 lat od jego śmierci. Źródło: nsz.com.pl Fot.: dawne-koluszki.pl